Ngày 14 tháng 10 năm 2025, Chính phủ chính thức ban hành Nghị định số 268/2025/NĐ-CP, với tiêu đề “Quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo về đổi mới sáng tạo; khuyến khích hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp; công nhận trung tâm đổi mới sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; công nhận cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; hạ tầng, mạng lưới và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo”.

Nghị định có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành, mở ra một bước ngoặt quan trọng trong cơ chế pháp lý nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hơn hoạt động khoa học – công nghệ (KH-CN) và đổi mới sáng tạo (ĐMST) tại Việt Nam.

Phiên đối thoại "Khởi nghiệp - Đổi mới sáng tạo" trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025

Trước đó, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ năm 2025. Nghị định 268/2025/NĐ-CP là văn bản hướng dẫn cụ thể, chi tiết các nội dung về đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp KH-CN, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo… tới các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân.

Điều này mang ý nghĩa rất lớn: không chỉ đơn thuần là nghiên cứu, phát triển công nghệ, mà còn là chuyển hóa sáng kiến – ý tưởng – mô hình kinh doanh mới thành giá trị thực tiễn, thành doanh nghiệp, sản phẩm, dịch vụ, đóng góp vào tăng trưởng, kinh tế – xã hội, đặc biệt là ở các địa phương như Hà Tĩnh.

Những nội dung trọng tâm của Nghị định 268/2025/NĐ-CP

1. Đối tượng áp dụng

Cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức KH-CN, doanh nghiệp, cá nhân hoặc nhóm cá nhân tham gia hoạt động ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo.

2. Nhiệm vụ và chương trình đổi mới sáng tạo

           Nghị định quy định về “nhiệm vụ đổi mới sáng tạo” và “chương trình đổi mới sáng tạo” như các hình thức thực hiện ĐMST.

           Nhiệm vụ đổi mới sáng tạo được phân loại theo hình thức triển khai:

• • Trong khuôn khổ chương trình KH-CN và ĐMST quốc gia (ví dụ: đổi mới công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo, bản quyền sở hữu trí tuệ, nâng cao năng suất).
  • Trong chương trình của bộ, ngành, địa phương.
  • Nhiệm vụ không thông qua chương trình nhưng theo định hướng ưu tiên, yêu cầu cụ thể của cơ quan quản lý nhiệm vụ.

3. Hoạt động đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp và doanh nghiệp KH-CN

• Doanh nghiệp KH-CN: Nghị định quy định rõ điều kiện để cấp “Giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ”. Ví dụ: doanh nghiệp phải có tổng chi cho hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo tối thiểu 2% doanh thu thuần bình quân.

Doanh nghiệp khoa học và công nghệ trong các lĩnh vực

• Hoạt động ĐMST trong doanh nghiệp được hỗ trợ thông qua cơ chế ưu đãi, kết nối với mạng lưới ĐMST, việc áp dụng công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới.

4. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, hạ tầng và mạng lưới khởi nghiệp

• Nghị định đặt ra yêu cầu phát triển hệ thống đổi mới sáng tạo, mạng lưới khởi nghiệp sáng tạo ở cấp quốc gia và địa phương.
• Hỗ trợ các trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm khởi nghiệp, cơ sở hạ tầng cho ĐMST và khởi nghiệp sáng tạo.

5. Văn hóa đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo

• Nghị định nhấn mạnh việc “thúc đẩy, phổ biến, lan tỏa văn hóa đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo”.
• Nội dung như: đổi mới tư duy (khuyến khích dám nghĩ khác, dám làm mới, chấp nhận rủi ro); tổ chức triển lãm, hội thảo, sự kiện về công nghệ, sản phẩm, dịch vụ mới; phát triển mạng lưới trong và ngoài nước; đảm bảo bình đẳng giới và tiếp cận chính sách hỗ trợ cho phụ nữ, người dân tộc thiểu số, nhóm yếu thế.

6. Cơ chế hỗ trợ – ưu đãi

• Nghị định quy định rõ các cơ chế hỗ trợ như: hỗ trợ lãi suất vay vốn cho doanh nghiệp thực hiện dự án ứng dụng công nghệ, chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo; cấp phiếu hỗ trợ tài chính (voucher) để doanh nghiệp tiếp cận thị trường, thử nghiệm sản phẩm/dịch vụ mới.

Nhiều chính sách ưu đãi và hỗ trợ dành cho doanh nghiệp KHCN

• Công nhận cá nhân, nhóm cá nhân, tổ chức khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, nhà đầu tư, chuyên gia hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo.

7. Triển khai, kiểm tra và đánh giá tại địa phương

• Nghị định giao trách nhiệm cho UBND các tỉnh, các sở, ngành địa phương trong việc: phổ biến văn bản, hướng dẫn triển khai; kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chương trình đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo.
• Cơ quan quản lý có trách nhiệm xây dựng cơ sở dữ liệu, mạng lưới thông tin về ĐMST – khởi nghiệp sáng tạo; công khai thông tin trên cổng điện tử; báo cáo định kỳ lên Bộ Khoa học và Công nghệ.

Vai trò và hành động của chính quyền và doanh nghiệp trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo của địa phương

Thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (gọi tắt là Nghị quyết số 57-NQ/TW), Ngày 10/4/2025, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã ban hành Chương trình hành động số 42‑CTr/TU của Tỉnh ủy về thực hiện Nghị quyết số 57‑NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; trong đó xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp của tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn tới để đi tắt đón đầu trong lĩnh vực KH-CN và đổi mới sáng tạo.

Tại Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025 – 2030 cũng đã xác định “Đột phá trong ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số trên các lĩnh vực” là 01 trong 08 nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu. Nghị quyết cũng nêu rõ: ưu tiên nguồn lực thực hiện chuyển đổi số; các nhóm nhiệm vụ được xác định tại Chương trình hành động số 42-CTr/TU sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả.

Hình ảnh minh họa 4 về Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XX

Trong bối cảnh đó, các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân trên địa bàn tỉnh cần nắm bắt cơ hội này một cách nhanh chóng, chủ động tham gia, kết nối, triển khai và lan tỏa văn hóa đổi mới sáng tạo – khởi nghiệp sáng tạo trong nội tại doanh nghiệp cũng như trong cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Khi mỗi cá nhân dám nghĩ khác, dám làm mới, dám chấp nhận rủi ro đúng mức, khi mỗi doanh nghiệp chuyển hóa ý tưởng thành sản phẩm, dịch vụ và khi cả cộng đồng cùng xây dựng mạng lưới hỗ trợ sáng tạo – thì Hà Tĩnh sẽ thực sự trở thành một “vùng đổi mới sáng tạo”, một điểm sáng của miền Trung về khởi nghiệp sáng tạo và khoa học công nghệ.

Một số giải pháp cụ thể cho tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân để thúc đẩy hoạt động khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo

1.  Tăng đầu tư cho hoạt động Khoa học và Công nghệ và ĐMST:

Dành tối thiểu 2% doanh thu thuần hằng năm cho nghiên cứu, phát triển sản phẩm, cải tiến quy trình, ứng dụng công nghệ số.

2. Đăng ký chứng nhận doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ hoặc doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo:

Các doanh nghiệp cần liên hệ Sở Khoa học và Công nghệ Hà Tĩnh để được hướng dẫn hồ sơ, thủ tục cụ thể.

3. Tham gia các chương trình hỗ trợ của quốc gia và địa phương:

Doanh nghiệp cần nắm bắt thông tin và chủ động tìm hiểu về các Chương trình ĐMST quốc gia; Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ của tỉnh; Kế hoạch chuyển đổi số các ngành tài chính, nông nghiệp, thương mại…để chuẩn bị các điều kiện và tham gia các chương trình hỗ trợ.

4.  Liên kết với Viện – Trường – Trung tâm đổi mới sáng tạo để tiếp cận tri thức, công nghệ, nguồn nhân lực chất lượng cao.

Sinh viên nghề tự động hóa được đào tạo theo yêu cầu của doanh nghiệp

5.  Lan tỏa văn hóa sáng tạo trong nội bộ doanh nghiệp:

Các doanh nghiệp nên tạo cơ chế khuyến khích nhân viên suy nghĩ sáng tạo, thử nghiệm ý tưởng mới, chấp nhận thất bại như một bước học hỏi. Cùng với đó, cần thiết lập “Quỹ ý tưởng mới” của doanh nghiệp và tổ chức các hoạt động thiết thực như “Ngày sáng tạo” hoặc “Tuần đổi mới sản phẩm” đi kèm với những đãi ngộ tương xứng để kích thích động lực sáng tạo cho đội ngũ nhân viên./.